De Buffel, springlevend, actief en toekomstgericht

Hellevoetsluis - Ramtorenschip de Buffel is een pantserschip, gebouwd door de scheepswerf Napier & Sons uit Glasgow. Op 23 juli 1868 is het schip in dienst genomen. De Buffel heeft een zusterschip, de Schorpioen. Samen vormden zij na 1868 de kern van de vernieuwde Koninklijke Marine.

De Buffel was bedoeld voor de verdediging van de Nederlandse kustwateren. Omdat Nederland zelf over onvoldoende kennis beschikte om pantserschepen te bouwen, werd de Buffel in Schotland gebouwd.

Tussen 1896 en 1972 deed het schip dienst als logementschip. Van 28 mei 1896 tot 5 juli 1919 lag het in Hellevoetsluis

Later werd het een logementschip voor de onderzeedienst in Rotterdam en in 1948 keerde het schip terug naar Amsterdam om te gaan dienen als logementschip bij het Marine Etablissement Amsterdam.

Koningskade
Een jaar na de uitdienstname van het schip in 1973 werd de Buffel verkocht aan de gemeente Rotterdam. Daar werd het schip tot museumschip omgebouwd, waarbij de periodes als oorlogsschip en logementschip worden uitgebeeld. Sinds 1979 was het schip te bezichtigen bij het Maritiem Museum Rotterdam, in de Leuvehaven. Vanwege bezuinigingen in Rotterdam werd de Buffel in het najaar van 2013 verplaatst naar Hellevoetsluis. Vanaf 7 februari 2015 heeft de Buffel zijn definitieve ligplaats aan de Koningskade in Hellevoetsluis.

Over de huidige periode praten we met Ed Wijbrands, bestuurslid en secretaris. “We zijn heel blij dat het schip eindelijk weer opengesteld kan worden voor bezoekers. Dat is ook financieel hard nodig, want in het jaar 2020 hadden we ruim 70% minder betalende bezoekers en dat hakt er in. We hebben vanuit de landelijke potten geen recht op een bijdrage, dus we hebben echt de touwtjes aan elkaar moeten knopen. Maar we hebben de moed er in gehouden en hebben nog steeds veel plannen voor en vertrouwen in de toekomst.”

Vrijwilligers uit alle windstreken
Ed komt zelf uit de olie-industrie en heeft een maritieme achtergrond vanuit zijn werk in de scheepvaart en transport. “Onze 74 vrijwilligers hebben heel diverse achtergronden, je hoeft hier geen maritieme kennis te hebben. De diversiteit maakt ons team juist zo sterk. Als iemand belangstelling heeft om iets bij ons te komen doen, klop dan gerust aan. Ook jongere mensen worden van harte uitgenodigd om zich bij ons aan te sluiten.”

Enthousiast vertelt Ed over vrijwilliger Nabil Abdo, die vanuit Jemen in Hellevoetsluis is komen wonen. “Hij heeft zich bij ons aangesloten en geeft nu onder andere rondleidingen aan Engelstaligen. Nabil is hét voorbeeld van de diversiteit die wij onze vrijwilligers kunnen bieden.”

In de werkelijk prachtige maandelijkse nieuwsbrief die Corrie en Jan Engelblik produceren, vertellen enkele vrijwilligers over zichzelf. Het valt op dat ze over de Buffel praten alsof het hun schip is. “Zo voelen wij dat ook,” zegt Ed, “we helemaal allemaal veel gevoel voor dit schip.”

Museumjaarkaart
Tom Wensink, voorzitter van het bestuur, is inmiddels aangeschoven. Hij vertelt dat het traject om aan te sluiten bij de Museumvereniging, de brancheorganisatie van musea, hopelijk dit jaar wordt afgerond. “Daar kunnen we trots op zijn en het lidmaatschap opent diverse mogelijkheden voor ons. Zo kunnen we gaan deelnemen aan de museumjaarkaart, kan de collectie uitgebreid worden door stukken van andere musea te lenen en is wellicht bredere fondsenwerving mogelijk.”

Het vormen en onderhouden van een museumwaardige collectie is uiteraard de belangrijkste voorwaarde die aan het lidmaatschap van de Museumvereniging is verbonden. De voorzitter is ook trots op het feit dat alle vrijwilligers sinds de start van de stichting in 2013 aan boord zijn gebleven. “Het feit dat wij weliswaar een stichting zijn, maar ons gedragen als een vereniging draagt daar zeker aan bij.”

Ed vertelt dat de vrijwilligers opgedeeld zijn in verschillende vakgroepen. “We hebben een vakgroep exploitatie, een vakgroep horeca, de vakgroep onderhoud, enzovoort. Iedere vakgroep heeft een woordvoerder die aanschuift bij de bestuursvergadering. Binnen afgesproken kaders kan een vakgroep zelfstandig besluiten nemen. Zo hoef je niet voor ieder wissewasje naar het bestuur.”

Tom Wensink legt uit dat het bestuur groot voorstander is van een nieuw te vormen nationaal erkend museum, waarbij de maritieme geschiedenis van Hellevoetsluis en het eiland Voorne centraal staat.

Samenwerking
“We hopen dat te bereiken via het sluiten van samenwerkingsovereenkomsten. Die ambitie is reden waarom in Hellevoetsluis samenwerking is gezocht met het Stadsmuseum en het bestuur van de Stichting Droogdok Jan Blanken. Dit heeft geleid tot de oprichting van de Stichting Ontwikkeling & Exploitatie Museumkwartier, kortweg de Stichting Museumkwartier genoemd.” Uiteindelijk doel is dan ook een fusie tussen deze partijen. Er is echter nog wel een hoop werk te verrichten door alle partijen (inclusief de gemeente Hellevoetsluis) voordat het zover is. Er moet dan ook voortvarend gewerkt worden aan een fusie overeenkomst die voor alle deelnemende partijen acceptabel is.

Openluchtmuseum
Op https://www.fortresseholland.nl/openluchtmuseum/ is te lezen over het Openluchtmuseum in Hellevoetsluis, waar maritieme historie en kustverdediging samenkomen. “Hellevoetsluis en omgeving zitten natuurlijk boordevol boeiende verhalen, op verschillende locaties en dat allemaal binnen onze unieke Vestinghaven,” voegt Tom hier nog aan toe. “Het is wel belangrijk dat de gemeente Hellevoetsluis ook stappen gaat zetten,” Tom doelt dan met name op de inrichting en ontsluiting van het gebied. “Als er sprake is van mogelijk 50.000 of meer bezoekers per daar, dan moet onder andere de entrée daar op voorbereid zijn.”

Geschiedenis marine
Gelet op de band met het verleden zoekt het bestuur van de Buffel ook samenwerking met andere organisaties. Zo zijn er contacten met het Marinemuseum in Den Helder. Het Marinemuseum is eigenaar van het zusterschip van de Buffel, het Ramtorenschip Schorpioen. Een andere voor de Buffel belangrijke toekomstige partner is de Stichting Historyland. Omdat Historyland ook aandacht wil schenken aan de maritieme geschiedenis van Hellevoetsluis en het eiland Voorne wordt gewerkt aan het plan Historische Kade. Het bestuur van de Buffel is uitgenodigd om aan dat project deel te nemen. Daarbij gaat het dan om het uitbeelden van de marine geschiedenis in Hellevoetsluis. Voor de Buffel als museum is dit belangrijk, omdat op die manier de geschiedenis van de Buffel tot leven kan worden gebracht op een manier welke op de Buffel niet mogelijk is. Daarbij moet niet alleen gedacht worden aan het vormen van een museumcollectie die niet mogelijk is op de Buffel zelf vanwege ruimtegebrek, maar ook aan beleefactiviteiten die op de Buffel niet kunnen worden gerealiseerd vanwege de veiligheidsrisico’s of mogelijke geluidsoverlast.

Binnen het project Historische Kade zal ook aandacht worden geschonken aan het reddingwezen. Zoals de meesten wel hebben gezien staat er op Historyland een reddingboot. De reddingsboot is de President Jan Lels. Welke in 2021 gerestaureerd zal worden in samenwerking met het reddingmuseum Dorus Rijkers in Den Helder.

Kijk voor meer nieuws uit Hellevoetsluis op groothellevoet.nl